Mokhtar Yassin menyendiri?
Mengapa Mokhtar Yasin diam diri?
Oleh ARBAK OTHMAN
SEBAGAI penyair yang terkenal pada tahun-tahun 50-an dan 90-an sehinggalah terhasilnya antologi berjudul Sedetik Dari Detik (1992), nama Mokhtar Yasin memang tidak asing lagi dalam sejarah perkembangan sastera tanah air.
Bagi saya, beliau lebih dikenali dalam bidang puisi. Ini kerana keterampilan beliau sebagai penyair dapat dibuktikan melalui seni cipta yang bermutu berbentuk puisi.
Nilai kesusasteraan lebih matang dan mantap dalam karyanya yang berbentuk puisi. Tanpa menafikan kemampuannya yang tinggi dalam genre cerpen dan drama radio, saya lebih terpagut pada karya puisi beliau kerana minatnya dalam kritikan puisi. Para pengkritik sastera tanah air seperti mahu mengiktiraf bahawa genre puisi Mokhtar memiliki ruang seni cipta yang dapat dikagumi dalam sejarah perkembangan puisi tanah air kita. Tatkala terimbas nama Mokhtar Yasin, peminat sastera sering mengaitkan beliau dengan slogan “Sepasang Lembu Tua”, iaitu puisi yang tersiar dalam Utusan Zaman, bulan Jun 1957.
Berdasarkan tahun terciptanya puisi tersebut, saya melihat sesuatu yang luar biasa dari segi seni ciptaan puisi Melayu jika dibandingkan dengan puisi-puisi penyair lain pada tahun yang sama mahupun sebelumnya.Kebanyakan puisi yang dicipta pada tahun itu, mahupun sebelumnya, bersifat romantis, iaitu ciri puisi yang terheret semenjak karya puisi ciptaan Muhamad Yasin Ma‘mor (Pungguk), dengan mengecualikan A. Samad Said dan Usman Awang kerana turut mengadakan pembaharuan dalam penulisan puisi Melayu.
Dalam puisi “Sepasang Lembu Tua” bukan pengalaman masyarakat itu yang penting, tetapi seni ciptaan yang menggunakan kilasan semantik sebagai teknik beliau menyampaikan falsafah kehidupan manusia pada waktu itu.Beliau menggunakan dua baris ujaran, iaitu sepasang lembu tua/kehilangan kasih manusia sebagai penutup puisinya yang sekali gus berfungsi sebagai penjana falsafah yang lebih luas daripada falsafah bahasa Melayu dalam karya. Kekejaman manusia menggunakan haiwan untuk mendapatkan keuntungan tanpa memikirkan betapa deritanya haiwan itu melaksanakan perintah tuannya terbukti benar sehingga hari ini.
Malahan ikan yu yang mati akibat siripnya dipotong untuk dijadikan sup paling nikmat kepada manusia terus menjadi mangsa pembunuhan manusia sekarang ini.
Kekejaman manusia seperti ini sering dijadikan alasan untuk menghalalkan perbuatan terkutuk dan tidak berperikemanusiaan seperti ini sebagai proses pembangunan ekonomi manusia. Kilasan seperti ini jarang berlaku dalam penciptaan seni puitik pada tahun-tahun 50-an kecuali yang bersifat prosaik, iaitu teknik kebahasaan langsung yang mengurangkan nilai kesusasteraan pada karya.
Mokhtar Yassin telah mencipta beratus-ratus puisi dari tahun-tahun 50-an hingga kini. Penulis mengenali beliau sebagai seorang guru yang disegani. Jiwanya halus terbawa dengan ketara dalam puisi-puisi ciptaannya. Struktur puisinya rata-rata menggunakan kata-kata dalam gabungan yang memikat perasaan, sehalus rasa dalam sanubari. Walaupun beliau tidak menghantarkan puisi-puisinya untuk diterbitkan dalam bentuk antologi ke mana-mana penerbit, seperti yang dinyatakannya dalam wawancara beliau dengan Mohd. Hanafi Ibrahim dalam Jambak 4 terbitan Dewan Bahasa Dan Pustaka (2002), beliau pernah terdetik tanpa sengaja untuk mengungkapkan rasa terkilannya kerana sebuah kumpulan puisi beliau pernah dihantar ke DBP untuk diterbitkan tetapi tidak mendapat sebarang jawapan hingga ke hari ini.
Seandainya tidak khilaf, ingin saya hantarkan kumpulan puisinya Sedetik Dari Detik bagi diterbitkan oleh Dewan Bahasa Dan Pustaka. Itu pun sekiranya jawatankuasa penilai DBP mengiktiraf mutu karya Mokhtar berdasarkan garis panduan institusi tersebut. Sebagai seorang penggiat seni dalam wadah kerjasama dengan Gapena, selain bergiat memberikan latihan serta bengkel penulisan kreatif di negeri Melaka di bawah kelolaan bersama dengan persatuan Ikatan Persuratan Melayu Melaka (IPM) dan lain- lain, Mokhtar Yasin sewajarnyalah diberikan penghargaan atau pengiktirafan.
Ini sebagai menghargai usaha beliau sepanjang hayatnya sebagai pejuang bahasa dan kesusasteraan Melayu di negeri Melaka dalam konteks negara yang tercinta ini.
Kenangan sebegini tidak harus diberikan kepada beliau sahaja, tetapi juga kepada panyair lain seperti Nora di negeri Johor, Jaafar Hasny di Terengganu dan lain-lain.
Sumbangan Mokhtar tidak sedikit. Puisi beliau tersiar dalam pelbagai penerbitan seperti Berita Minggu, Utusan Zaman, Mastika, Dewan Bahasa, Dewan Masyarakat, Dewan Sastera, Mingguan Malaysia, Utusan Zaman dan lain-lain.Dalam bentuk buku pula karyanya terhimpun dalam Puisi Baru Melayu 1948-1960, Puisi Angkatan Baru, Di Bawah Mentari Khatulistiwa, Mengenangmu, Memoir Puisi Malaysia, Puisi-puisi Nusantara, Titian Zaman dan Bunga Gerimis. Sekarang ini beliau banyak melibatkan diri dengan telaah tuanya untuk merapatkan diri dengan Tuhan.
Akibatnya, beberapa puisi beliau akhir-akhir ini banyak berkisar pada pengakuan dalaman dirinya yang dirasakannya sentiasa serba lemah dan kurang, selain berhajat keampunan daripada Allah.
Di mana ada kegiatan Gapena di situ ada Mokhtar
Bukan di sini tempatnya untuk puisi-puisi beliau dibicarakan. Ruang yang terhad cukup untuk penulis lafazkan bahawa sumbangan beliau tidak terkira dalam dunia kesusasteraan Melayu. Semasa bertemu dengan beliau, biasanya setahun sekali, beliau sering menyebut-nyebut nama-nama yang dirinduinya seperti Kemala, Baha Zain, Allahyaram Usman Awang, Datuk A. Samad Said, Suhaimi Haji Muhammad dan lain-lain.
Saya menggolongkan puisi-puisi beliau antara yang teruja untuk dikaji, bahawa setakat yang telah beliau perhatikan, puisi-puisi beliau mempunyai tenaga tersendiri jika ditinjau dari sudut-sudut budaya dan linguistik-stilistik. Peminat sastera tentunya sedang menunggu-nunggu untuk melihat wajah terakhir seni karya beliau, terutamanya yang berbentuk puisi. (Petikan Utusan Malaysia)
Komen:
Mokhtar tinggal di Melaka, nun berhampiran sempadan Melaka-Johor dekat Sungai Kesang.Walaupn usia sedang diulit senja semangatnya memupuk sastera dan persuratan belum kunjung padam. Terutaman apabila beliau tidak serik-serik menghadiri kegiatan satera, hatta di Rumah GAPENA sendiri, yang jauhnya melampaui dua sempadan negeri (Melaka dan NS).
Syabas dan tabik hormat!
No comments:
Post a Comment